Οι πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης ή αλλιώς τα συστήματα διαχείρισης μάθησης είναι η βασική τεχνολογική υποδομή λογισμικού για τα περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης. Στη διεθνή βιβλιογραφία τα συστήματα διαχείρισης μάθησης (ΣΔΜ) αναφέρονται κυρίως με τους όρους Learning Management Systems, Virtual Learning Environments και Course Management Systems.

Τα ΣΔΜ χρησιμοποιούνται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια), καθώς και στην κατάρτιση, επειδή προσφέρουν αρκετά πλεονεκτήματα σε εκπαιδευόμενους, εκπαιδευτές και στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, αίροντας χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς στη διαδικασία μάθησης.

Τα ΣΔΜ είναι ενοποιημένα (integrated) συστήματα λογισμικού που εμπεριέχουν διάφορα εργαλεία στους εκπαιδευτικούς σχεδιαστές και στους διαχειριστές, αναφορικά με την οργάνωση και τη διανομή του μαθησιακού υλικού, τη διαχείριση των μαθημάτων, την αξιολόγηση των μαθητών, τα εργαλεία επικοινωνίας και συνεργασίας, τη διαχείριση των εκπαιδευόμενων σε ένα οργανισμό, κλπ.

Τα εργαλεία αυτά μπορούν να ταξινομηθούν σε συγκεκριμένες ομάδες:

• Εργαλεία \Διαχείρισης Τάξης (ClassManagement), για τη διαχείριση των εκπαιδευόμενων, τη δημιουργία ομάδων, την έκδοση στατιστικών μαθησιακής πορείας, τη διαχείριση βαθμών, την ανάθεση ρόλων και δικαιωμάτων πρόσβασης σε ψηφιακό υλικό, κλπ.
• Εργαλεία Διαχείρισης Περιεχομένου (LearningContentManagement) για τη δημιουργία, δόμηση και διανομή του μαθησιακού υλικού, τη σχεδίαση του χώρου εργασίας-μελέτης των εκπαιδευόμενων, την εισαγωγή και εξαγωγή υλικού, τη διαχείριση των αρχείων (π.χ.backup), κλπ.
• Εργαλεία Επικοινωνίας (CommunicationTools), που περιέχουν λειτουργίες για τη σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail), συζήτησης (chat), Τόπων συζήτησης στο Διαδίκτυο (discussionfora), συνδιάσκεψη ήχου και εικόνας (audio/video-conferencing), wikis, blogs, ανακοινώσεις, συνεργασία με διαμοιρασμό επιφάνειας εργασίας, , κλπ.
• Εργαλεία Αξιολόγησης (AssessmentTools) για τη δημιουργία, διανομή και διαχείριση δραστηριοτήτων αξιολόγησης, π.χ. επίλυση ασκήσεις αυτο-αξιολόγησης, ηλεκτρονική αποστολή εργασιών, ηλεκτρονικός φάκελος (e-portfolio), κλπ.

Τάσεις στην έρευνα και ανάπτυξη στο χώρο των ΣΔΜ

Πρωτίστως, οι εταιρίες εργάζονται, ώστε να προσφέρουν τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές να έχουν πρόσβαση στα περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης μέσω κινητών συσκευών, συμπεριλαμβανομένων των Android, BlackBerry, AppleiPhone. Για παράδειγμα η εταιρία Blackboard έχει ήδη διαθέσει το BlackboardMobileCentral το οποίο τυγχάνει μεγάλης αποδοχής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Επίσης, γίνονται συστηματικές προσπάθειες, ώστε να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα (interoperability) μεταξύ των συστημάτων ηλεκτρονικής μάθησης αλλά και των εργαλείων δημιουργίας ψηφιακού μαθησιακού υλικού. Αυτό σημαίνει δύο απλά πράγματα:

• Πρώτον, ότι εάν ένας οργανισμός θελήσει να χρησιμοποιήσει ένα ΣΔΜ σε συνδυασμό με ένα άλλο σύστημα π.χ. για τηλε-διάσκεψη, για εξετάσεις από απόσταση, ένα wiki ή το Facebook, κ.ο.κ., να μπορεί απρόσκοπτα να το κάνει, ενώ ο χρήστης-εκπαιδευόμενος δε θα χρειάζεται να εισάγει τους κωδικούς του πολλές φορές και να δαπανά χρόνο να μεταβαίνει στο επιθυμητό σημείο (transparentsinglesignon).
• Δεύτερον, η μετάβαση από ένα ΣΔΜ σε ένα άλλον να γίνεται σχετικά εύκολα χωρίς να χάνονται δεδομένα. Ακόμα, οι δημιουργοί ψηφιακού υλικού να μπορούν να κατασκευάζουν υλικό το οποίο να μπορεί να αξιοποιηθεί σε όλα τα συστήματα. Για το σκοπό αυτό αξιοποιούνται τα πρότυπα μαθησιακών τεχνολογιών όπως το SCORM.

Συνοψίζοντας , τα συστήματα διαχείρισης μάθησης συνιστούν την απαραίτητη υποδομή για ένα περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης. Όμως η ύπαρξή ενός συστήματος δε σημαίνει ότι το περιβάλλον αυτό θα προκαλεί αυτομάτως το ενδιαφέρον των εκπαιδευόμενων και θα συμβάλει στη μαθησιακή αποτελεσματικότητα. Σκοπός είναι το ΣΔΜ να μην είναι ένα αποθετήριο ψηφιακού υλικού, π.χ. για τις διαφάνειες των διαλέξεων και για τις περιγραφές των εργασιών. Αντίθετα, η αποτελεσματικότητά του εξαρτάται από τον άρτιο μαθησιακό σχεδιασμό (learningdesign), σύμφωνα με τον οποίο ο εκπαιδευόμενος δε θα είναι παθητικός καταναλωτής υλικού αλλά θα είναι ενεργός συμμέτοχος στη μαθησιακή διαδικασία. Θα συνεργάζεται, θα επιλύει προβλήματα, θα δημιουργεί τεχνουργήματα σύμφωνα με τις μαθησιακές δραστηριότητες που θα περιγράφονται στο σχέδιο μαθήματος αξιοποιώντας τα διάφορα εργαλεία που προσφέρει ένα ΣΔΜ. Έτσι, το ΣΔΜ θα πρέπει να προσλαμβάνει έναν μαθητοκεντρικό χαρακτήρα και να συμβάλλει ουσιαστικά στην παροχή ποιοτικής μαθησιακής διαδικασίας.